طرح های استراتیژیک در روند
اصلاحات
غلام علی صارم
در ارتباط یک سلسله مسایل استراتیژیک مثلأ مدیریت استراتیژیک و
استراتیژی وظیفه ای و اصلی ، حمایت گمرکی
به عنوان استرایژی تقویه صنایع داخلی، نقش مدیران استراتیژیک در جهت تطبیق
استراتیژی تقویه صنایع داخلی ، نقش مدیران استراتیژیک در جهت تطبیق استراتیژی ، ما
مسایلی را متذکر شدیم که دوستان میتوانند این مسایل را در کتاب « اصلاحات ضرورتی
برای افغانستان ! اما.....» مطالعه نمایند ، در این اینجا از تکرار آن خود داری می
نماییم .
در قسمت تجارت هم ما طرحی را تحت عنوان ( طرح استراتیژی تجارت در
افغانستان ) در هشت مورد ارائه نمودیم و آمادگی خود را در قسمت توضیح و دفاع از آن
هم اعلان نمودیم که هشت مورد مذکور عبارت اند از :
1- حمایت از سرمایه گذاری و سکتور خصوصی .(نوت:
حمایتی که ما را منظور است این لجام گسیختگی فعلی نمی باشد)
2- بالا بردن ظرفیت های تولیدی و انکشاف صادرات .
3- بکار گیری سرمایه های فزیکی و انسانی .
4- اصلاحات اداری . (نوت: اصلاحاتی که با شیوه
موجود از طریق کمیسیونی بنام اصلاحات اداری صورت می گیرد از نظر ما مردود است و
ماآنرا اصلاحات نه بلکه فساد میدانیم .)
5- تسهیلات ترانسپورتی .
6- کنترول رقابت در بازار.
7- کنترول کیفیت .
8- اجراات هماهنگ .
( البته این طرح را با مختصر توضیح آن دراینجانیزبعدا مطالعه خواهید
فرمود.)
با
وجود توضیحاتی که در ذیل هریک از موارد فوق ارائه گردیده ما آنرا قابل بحث میدانیم
. و از بحث در اینجا به جهت جلوگیری از
اطاله کلام خود داری می نماییم .
مطلب
دیگر اینکه طرح ها و اقداماتی که تحت عنوان استراتیژی ملی صورت گرفته گرچه تذکراتی
در قسمت آن ارائه گردیده ، منباب تاکید یکبار دیگر آن را ناکافی و غیر مسوولانه
اعلان میداریم و آنرا وسیله ای میدانیم برای تاراج دارائی های عامه .
آنچه
در ذیل مطالعه می نمایید طرح های است که به عنوان استراتیژی و در جهت اصلاح نا
بسامانی های این کشور در چهار حوزه کاری ارائه گردیده است .
قابل
ذکر میدانم که موارد مذکور نظر شخصی اینجانب نیست. بلکه نظر جمعی است که با آرمان پدید آمدن یک
نهضت اصلاحی درکشور کار و فعالیت خستگی نا پذیر می نمایند و آنرا به عنوان مرام
نامه موقتی برای نهضت مذکور پذیرفته اند، از آنجائیکه منهم افتخار عضویت این نهضت
را دارم ، چون کلیه کارهای فرهنگی ام در راستای اصلاحات است ، نمی خواهم مزید برآن چیزی بگویم یا بنویسم ، البته این را قابل یاد آوری میدانم
که موارد مذکور استراتیژی موقتی است و طبق معمول این را نیز قابل بحث میدانیم بدین
معنی که راه مباحثه در قسمت آن باز است و آنطوریکه در فوق ذکر شد پایان این بحث نه
، بلکه آغاز بحث است پیرامون استراتیژی در افغانستان .
در حوزه فرهنگی :
ما
باور داریم که اسلام به گونه های متنوع فرهنگ و نژاد در کشور ما وحدت می بخشد و
جامعه ای را شکل میدهد که جامعه ای مسلمان افغانستان نامیده می شود.
ما
سیاست هدایت فرهنگ را که ریشه در قوم
گرایی و بر تر دانستن یک فرهنگ بر فرهنگ های دیگر در جامعه ای ما دارد و به جدایی
حوزه سیاست از فر هنگ تاکید می نماییم .
ما
به فضای باز فرهنگی عقیده داریم و می کوشیم در محیط فرهنگی متحرک و پویایی ایجاد و
با دست زدن به انقلاب فرهنگی آثار نامیمون استثمار، استبداد، خشونت و رسوبات منفی
و ذلت آور فرهنگ استعماری و استثماری را نابود و به شفافیت محیط فرهنگ ملی افزوده
، اعتماد به نفس، نوع دوستی ، حس برادری ، احترام به حقوق دیگران را که حالا بنام
حقوق بشر توسط ناقضان واقعی آن تبلیغ میشود ، در جامعه ای افغانستان اعاده می
نماییم.
ما
ضمن حمایت از آزادی اندیشه و بیان ، قلم و مطبوعات آزاد نمی توانیم ابتذال را بنام
هنر قبول و یا مطبوعات را وسیله ای در دست قدرتمندان و اشاعه دهندگان فحشا پذیرا
شویم .
به همین منظور عجالتأ از وسایل ذیل در راستای
تحقق اهداف فرهنگی خود سود خواهیم جست البته برنامه های جامع تر فرهنگی را نیز از
نظر دور نداشته که به موقع ارائه خواهد گردید.
·
چاپ و نشر
کتب علمی ، فرهنگی ، هنری و.... تولید فکر و برنامه جهت غنا مندی هرچه بیشتر فرهنگ
ملی در سایه تمدن اسلامی .
·
برگزاری
دوره های آموزش روزنامه نگاری ، تئاتر، سینما ، فلمبرداری ، کارگردانی و.....
·
توسعه
فضای آموزش علوم انفورماتیک .
·
احیا و
تقویت هنر موسیقی ملی.
·
توسعه و
گسترش سواد حیاتی .
·
برگزاری
سمینار های علمی ، آموزشی و راهبردی در راستای بازسازی و نوسازی نظام تعلیمی و
تربیتی افغانستان .
·
گسترش
مناسبات فرهنگی افغانستان و جهان .
·
تولید فلم
های مستند و سینمایی.
در حوزه ء سیاسی :
پیکرهء افغانستان واحد در نتیجه ای تصادمات داخلی، مداخلات و تجاوزات
خارجی که تقریبأ سه دهه از تاریخ کشور ما را در بر می گیرد ، فروپاشیده و تمام
نهاد ها و موسسات سیاسی نظامی ، امنیتی فرهنگی و مدنی خود را از دست داده است ، در
حال حاضر که افغانستان ویرانه ای بیش نیست و دست اندازی های اجانب به بهانه های
گوناگون ادامه دارد. ما به این باور هستیم
که نهاد های سنتی گذشته در وضعیت جدید ملی و بین المللی قابل بقا و دوام نیست .
لهذا نهاد ها و موسسات عسکری و اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی ، و مدنی کشور در فضای
جدید جهان بایدمطابق اقتضاآت و دگر گونی
های نوین سازماندهی شوند.
با توجه به اوضاع بحران زای کنونی و ایجاب بحران
زدایی و نیازمندی های کوتاه مدت و بلند مدت کشور ، ما اهداف استراتیژیک را در عرصه
ء سیاسی بصورت زیر تدوین نموده پیشنهاد می نماییم:
*- دفاع از حاکمیت
ملی ، وحدت ملی ، تمامیت ارضی، اعاده استقلال سیاسی و نهادینه سازی در این راستا
را از مسوولیت های ملی و تاریخی خویش دانسته و به آن پا می فشاریم .
*- استبداد دست
نشانده که در قرون معاصر کشور ما را به تباهی کشانده و اوضاع نابسامان فعلی را به
میراث گذاشته است ، بخشی از تاریخ سیاه افغانستان می باشد و باید اجازه تکرار
نیابد.
*- ما اعتقاد
داریم که حق اعتراض کردن ، پیشنهاد کردن، انتخاب کردن و انتخاب شدن ، حزب سیاسی و
انجمن ساختن ، پایان دادن به حکومت استبدادی و خود کامه و واقعیت بدست گرفتن
سرنوشت خویش ، حق انکار ناپذیر تمام انسان های روی زمین ، من جمله حق مردم متدین و
باشهامت ما است و ما در راستای تحقق این مقوله ها آخرین تلاش را خواهیم کرد.
*-ما مبارزه جدی
را در پیش خواهیم گرفت تا نظام ریاستی
ناکار آمد به یک نظام پارلمانی خدمت گذار که خواست همگانی است تبدیل گردد.
*- «شورا» که یک
اصل اسلامی و پذ یرفته شده در مناسبات اجتماعی مسلمانان است تلاش شود تا کسانی که
در راس اداره امور مملکت در سطح مرکز و ولایات هستند از جانب مردم انتخاب و به کار
گمارده شوند.
*- قانون انتخابات
موجود از نظر ما ناقص است و نمی تواند انتخابات عادلانه در پرتو آن تحقق یابد ،
چرا که امکان هرگونه جعل و دست کاری در آن متصور است و باید قانون انتخابات جدید
تدوین یابد و به منصه ء اجرا گذاشته شود.
*- در سال های گذشته ، اداره های موقت ، انتقالی و منتخب
در ایجاد نهاد های سیاسی و حقوقی دولتی به طرز مرگباری ناکام شده است که دلیل آن
سپردن کار به نااهلان و سلطه اجانب بر منابع مالی ما می باشد، باید مصمم بود تا
کار به اهل آن سپرده شود، نهاد سازی به سویه ملی و راه اندازی اصلاحات بنیادی صورت
گیرد.
*- موجودیت قوت
های نظامی خارجی در کشور ما باید قانونمند ساخته شود تا از اقدامات خود سرانه آنها
جلوگیری به عمل آید. ما از طریق ممکن سعی خواهیم کرد تا مردم به این خواست خود دست
یابند.
در حوزه
اجتماعی:
در شرایط کنونی
جامعه ای افغانستان عملأ یک جامعه ء
فروپاشیده است. فروپاشی از زمانی شروع شد که زمام داران خود کامه در مرحله اول دروازه
ء جامعه را برا ی تداوم سلطه شخصی خود بروی تغییرات علمی ، فنی و سیاسی دنیای مدرن
مسدود کردند. وقتی که انقلاب انفورماتیک
دیوار های آهنین سانسور را در نوردید و اطلاع رسانی به یک امر سهل مبدل شد ، جامعه
سنتی در برابر ارزشهای دنیای جدید متزلزل و ساخت سنتی قدرت رو بافول گذاشت .
همزمان با سهولت
در نظام اطلاع رسانی و لرزیدن پایه های اقتدار سنتی ، در مرحله دوم روشنفکران سطحی
نگر بدون درک صحیح از میکانیزم بطی ای تغییرات اجتماعی در یک جامعه قبایلی و ارج
نگذاشتن به کردار دین در جامعه ای سنتی ، به مذهب زدایی باین بهانه که دین عامل
عقب ماندگی میباشد اقدام کردند.
ما به این باور
هستیم که: در صورتی یک جامعه ای متحد ، آزاد و با وقار خواهیم داشت که به اقدامات
ذیل متوسل شویم:
*- تشویق و تقویت
روحیه عزت و اعتماد به نفس در میان ملت و پاسداری از حقوق انسانی ، هویت ملی ،
فرهنگی و تاریخی مردم افغانستان .
*- فراهم کردن
محیط سالم زندگی برای مردم در تمامی بخش های عمومی و خصوصی ، از بنیادی ترین حقوق
جامعه است و نایل شدن به امنیت جانی ، مالی و فکری ، پیش شرط ارتقاء مادی و معنوی
می باشد . برای رسیدن به سطح چنان رشد و ارتقا ایجاب می کند که از واقع بینی در
برنامه ریزی ، سیاست و صراحت و شفافیت در وضع مقررات وعمل به آنها کارگرفته شود.
*- نیمی از جامعه
ای مارا زنان تشکیل میدهند. متاسفانه در جامعه ای سنتی ما چه بخاطر زمخت بودن پیکره سنت و فرهنگ قبایلی و
چه به دلیل عقب ماندگی فرهنگی و چه به دلیل سوء استفاده از مذهب و یا تفسیر غلط از
آن ، زنان از حقوق انسانی شان ، حتی حقوقی که اسلام به آنها قایل شده است محروم
ساخته شده اند . اصلا عدالت و انکشاف مناسب جامعه ای افغانستان ایجاب می کند که
برای تامین حقوق زنان و ارائه خدمات اجتماعی به آنان دست به مبارزه جدی و دوام دار
زده شود.
*- بعد از زنان
بخش بزرگ و قابل ملاحظه ای جامعهء ما را جوانان تشکیل میدهند. این طبقه نظر به
حساسیت خاص که نسبت به اوضاع حاکم برزندگی خود و کشور دارد لازم است به جوانان چه
از نظر ایجاد فضای سازگار تحصیلی و چه از نظرکاریابی توجه جدی صورت گیرد.
* - برمبنای
اندیشه ای دینی و ضمیر انسانی خدمت به جامعه محروم و بی پناه افغانستان برحسب
مقتضای زمان و مکان با شعار و شعور فقر زدایی ، رفاه عمومی و اشتغال همگان جزء از
مسوولیت های مهم هر شهروند افغان پنداشته شده و در این جهت تلاش پیگیر به عمل
خواهد آمد .
*- تشدید روحیه
ایثار و انفاق در نظام روابط اجتماعی از وظایف
و مکلفیت های ما می باشد که در این راه جدیت لازم روی دست گرفته خواهد شد.
درحوزه ء
اقتصادی :
افغانستان یگانه
کشور جهان سوم می باشد که بخاطر ناکار آمد ی حکومت ، تداوم وضعیت قرون وسطایی
جامعه که خواست زمام داران برای حفظ قدرت بود و عقب ماندگی فنی و تخنیکی نتوانست نیروی انسانی و منابع طبیعی خود را فعال و در راستای شکوفایی
اقتصادی و فنی بکار اندازد که آثار فلاکت بار «سونومی» اقتصادی بیشتر از دیگر عرصه
ها رنج آور و ا ندوه بار می باشد.
در هیچ کشور در
حال توسعه با ندازه افغانستان ، سیاست به خصوص سیاست خارجی بالای اقتصاد ملی اثرات
سوء نداشته است . درگذشته سیاست پشتونستان
خواهی دولت، اقتصاد کشور را از مسیر خود
کفائی بیرون و بدامن شوروی انداخت و در حال حاضر اثرات تجاوز خارجی ، جنگ داخلی ،
سلطه ء تریاک و سیاست های غلط بانگ جهانی و ابزار آن ، موسسات داخلی و خارجی بیشتر از هر عامل دیگری آیندهء
اقتصاد افغانستان را تیره و تار ساخته است.
با در نظر داشت
عوامل گوناگون اثر گذار به تحولات اقتصادی کشور ما سیاست اقتصادی کشور را چنین
فورمول بندی می کنیم :
*- اصل اسلامی
«بیع» بجای «ربا» در مارکیت ها و بازار ها و جلوگیری از کنز و ایجاد تعدیل ثروت .
*- تدوین و راه
اندازی برنامهء توسعه اقتصادی مبنی بر منابع داخلی در جهت ایجاد اقتصاد ملی با
تامین ارتباط سود مند با بازار جهانی و استفاده ای درست از دست آورد های عصری در
عرصه ای علوم ، تخنیک و تجارب بشری .
*- تحقق عدالت
اقتصادی با تقلیل بخشیدن گام به گام شگاف
طبقاتی میان فقرا و اغنیا و نابودی کامل بهره کشی اقتصادی انسان از انسان .
*- فراهم کردن
شرایط مساعد برای بهره برداری مساویانه از امکانات اقتصادی ، برای تمام شهر وندان
کشور ، غرض رشد اقتصادی و اعتلای شخصیت انسانی .
*- اخذ مالیات
متناسب با افزایش درآمد ها .
*- در شرایطی که
افغانستان به کشور یک محصول آنهم تریاک مبدل شده است و کشور ما متاعی برای عرضه
کردن در مارکیت جهانی جز تریاک ندارند و بازار داخلی هم به میدان مصرف اموال غیر
معیاری همسایگان و کشور های صادر کننده مبدل شده ، صحبت و ترویج از بازار آزاد پیش
از وقت است .
*-دست اندازی
اجانب را در عرصه ء اقتصادی مضر دانسته و عملکرد لجام گسیخته موسسات غیر دولتی را
به اقتصاد افغانستان زیان بار می دانیم .
*- ما از رشد و
توسعه متوازن اقتصادی حمایت و توسعه مورد نظر را قبل از سرشماری دقیق در راستای
برنامه ریزی و سازمان دهی مجدد و واحد های اداری عملی ندانسته نفوس شماری را قدم
اول برنامه ریزی و توسعه ای اقتصادی موزون می دانیم .
*-ما تا زمان
نابود کردن اقتصاد غیر قانونی و مستقر ساختن اقتصادقانونی از اقتصاد دولتی و مختلط
جانب داری می کنیم و کار برد اقتصاد دولتی هر گز به معنای سوسیالیستی آن که در بلاک
شرق سابق رایج بود نیست .
*- ما وقتی که از اقتصاد دولتی حرف بمیان می آوریم
این راه کار فقط بخاطر حمایت از ملت در برابر تروریست های اقتصادی و جاباز کردن
برای اقتصاد قانونی و تشویق گام بگام بخش خصوصی می باشد و بس و این سیاست اقتصادی
موقتی خواهد بود .
*- برای رشد و
توسعه اقتصاد ملی و سکتور خصوصی و بپا ایستادن تاجر و سرمایه گذار کشور حمایت گمرگی را از لوازم و ضروریات
میدانیم .
*- ایجاد نظام
بانک داری اسلامی و ترویج سیستم قرض الحسنه از اولویت های کاری خواهد بود .
*- جهت رشد و
تقویه سکتور خصوصی و رسیدن به اقتصاد بازار ، طرح ما حرکت تدریجی و گام بگام
است. تجربه ثابت کرد که حرکت های تند و
شتاب زده نه تنها بجایی نمی رسند بلکه زمینه های ناچیزی که جهت سرمایه گذاری در کشور موجود است آنرا
نیز از بین می برد.
*- جهت رشد صنایع
ملی و صنایع داخلی و حمایت از سرمایه گذاری های داخلی طرح ما این است که موضوع
پروتکشنیزم یا حمایت گمرکی الی رسیدن به مرحله که تاجر و سرمایه گذار قدرت و
توانایی رقابت را پیدا کنند ، به عنوان یک اصل در نظر گرفته شده و رعایت گردد . (
در این رابطه نیز در کتاب اصلاحات بحث
مستقلی صورت گرفته است . )
