مبارزه با فساد
فساد اداری
غلام علی صارم
مشكل عمده اي كه از سالها به اينطرف افغانستان
را تقريبا از بسيار مسايل دور و در انزوا قرار داده ،موضوع فساد در ادارات دولتي
است ، و با تاسف كه این همه اكثراً در
سطوح بالا می باشد. اينكار باعث گرديده تا افغانستان بعنوان كشوری معرفي گردد كه
در ان حاكميت فساد پيش از هر كاري و چيزي بيشتر است.
موضوع ديگري كه افغانستان را بيشتر به بد نامي
كشانده است موضوع توليد و قاچاق مواد مخدر است.
دولت طي يك دهه اي كه گذشته درين راستا مبارزاتي
را انجام داده است، اما بنظر ما اين مبارزات نه با يك استراتيژي صحيح و سالم آغاز
شده، و نه در ادامه اينكار صورت گرفته و نه حالا كسي در پي آن است.
ده سال مبارزه با فساد اداري، صرف ميليونها دالر
كمك هاي خارجي ، نه تنها فسادي را نابود نكرد بلكه در اكثر جا ها باعث ايجاد گونه
هاي جديد فساد گرديد و همچنان در راستاي مبارزه با مواد مخدر علاوه بر يك معينيت
در وزارت داخله، يك وزارت مستقل بخاطر مبارزه با اين پديده شوم ايجاد كردند، اما
با تأسف وقتي آمار هاي رسمي را كه از طرف مجامع بين المللي تهيه گرديده، مطالعه
كنيم، نه تنها اين پديده ضد بشريت محو نشده، بلكه ميزان توليد آن حتي نسبت به زمان
حاكميت طالبان كه مي گفتند در كليه ولايات كشور ترياك كشت مي شود، بالا رفته است.
در ادامه مطالب اين مجموعه ما به بررسي انگيزه هاي اين دو پديده خواهيم پرداخت و
همچنان در راستاي مبارزه با آنها طرح هاي را كه تهيه ديده ايم به خوانندگان محترم
ارائه خواهيم كرد.
ما روش موجود مبارزه با فساد اداري و مبارزه با
مواد مخدر را يك روش نا كار آمد دانستيم و ميدانيم، و مبارزه با اين دو پديده را
هم يك امر ضروري مي پنداريم و آنرا براي همه يك مسووليت ميدانيم و از همين جهت بار
ها و بار ها مطالبي را بصورت پراكنده ارائه داشتيم و اينك با توجه به ضرورت اين
موضوع همه مطالب و طرح هاي را كه در جهت بهبود وضعيت مبارزه با اين دو مشكل در دست
داريم به خوانندگان و هموطنان عزيز خود ارائه ميداريم اميدوارم كه اينكار به عنوان
گامي در جهت خير و صلاح وطن از ما بحساب آيد.
فساداداری !!!
یکی از مسایلی که طی یک دهه اخیر تبلیغات زیاد
پیرامون آن صورت گرفته است ، موضوع فساد اداری است. مااولامیخواهیم بدانیم که فساد
اداری یعنی چه ؟ و باوجودیکه بزرگان مملکت
یک کمیسیون بخاطر مبارزه با این امر ایجاد کرده اند و کمیسیون دیگر باصلاحیت تر از
آن بنام اصلاحات اداری درست شده با آنهم طغیان این فساد کم کم همه چیز را در حال
غرق کردن است . علت و انگیزه چیست؟ و آیا اینکه انجام کار ها در ادارات بدون رشوت
صورت نمی گیرد ، فساد اداری تنها همین است
یا ابعاد گسترده تری داشته و موضوع بزرگتر و پیچیده تر از این است ؟ اولأ معنی تحت
الفظ این دو كلمه :
فساد: تباه شدن ، تباهی ، پوسیدگی ، فتنه و آشوب
، ظلم ، لهو و لعب .
اداری : منسوب به اداره ، اداره : نظم دادن ،رتق
و فتق كردن ، كار گردانی بخشی از هر وزارتخانه كه صلاحیت انجام دادن امور معینی را
دارد و خود به دایره ها تقسیم میشود( اداره فرهنگ ، اداره احصائیه و...) سازمان
دولت را از لحاظ كلی اداره نامند و به این معنی مترادف با دولت است و اداری در
حقوق اداری به همین معنی است.
در لغت نامه های دیگر چه قدیم و چه جدید مثل
غیاث اللغات و دهخدا هم اگر مراجعه كنیم چیزی بیشتراز این در باب كلمات فساد و
اداری گیر نخواهد آمد.
با توجه به معنی كلمات فسادو اداری آنطوریكه صرف
از رشوه ستانی در ادارات نامبرده میشود ، نیست ، بلكه رشوت یك گوشه ای از فساد
اداری است.
ما اگر میخواهیم فساد اداری را بررسی كنیم و در
پی اصلاح آن برآئیم به عقیده من باید در پی عوامل و انگیزه های آن برآئیم ، تصمیم
های كه بدون ارزیابی و تامل و تعمق و برمبنای احساسات و یا به مشوره متخصص مآبانی
كه اصلأ نه وضعیت كشور مارا میدانند و نه واقعأ متخصص هستند دردی را دوا نخواهد
كرد. زیرا آنطوریكه ما مطالعه می كنیم ، نمی گوئیم كه مشاور صاحبان همه بیسواد
هستند ، ولی رشته های تحصیل فرق میكند و گاه گاهی همان داستان معروف شیخ بهائی را
بیاد می آورد:
میگویند شیخ بهائی عالم مشهور از لحاظ جسمانی
خیلی ضعیف بوده ولی شهرت و آوازه اش خیلی زیاد.
چند باری كه به در بار خلیفه مراجعه كرده كه من شیخ بهائی هستم ، نگهبانان
اورا از همان دم در عقب زدند كه دیوانه شدی ، بالاخره او هم به بازار رفت و ندافی
را پیداكرد كه جثه عظیم و ریش انبوهی داشت ، ازاو پرسید كه درآمد روزانه ات چند
است ، به او دو برابر پیشنهاد كرد و گفت هر چه گفتم اطاعت كن، اوهم قبول كرد ، شیخ
نداف را به حمام برد، او را لباس سفید پوشاند و عمامه مرتب به سرش گذاشت، و گفت
میرویم نزد خلیفه تو بگو من شیخ بهائی هستم ، نداف گفت : من بیسواد هستم، شیخ گفت
مهم نیست ، هرچه از تو پرسید بگو كه شاگردم جواب می گوید . وقتی بدربار رفتند ،
همینكه گفت من شیخ بهائی هستم مورد احترام و استقبال قرار گرفت در محضر خلیفه هم
آنطوریكه شیخ گفته بود، هر چه میپرسید او می گفت شاگرد بگو، خلیفه متوجه شد كه
شاگرد به این حد فهمیده ، استاد چگونه خواهد بود.!
روزی خلیفه تصمیم گرفت كه با استفاده از نظریات
شیخ شهر را آباد و باز سازی نماید ، مردم را هم خبر كردند وقتی حركت كردند در موقع
حركت، ازدحام مردم باعث شد كه نداف در كنار خلیفه و شیخ واقعی عقب بماند، شیخ در
بین ازدحام گم شد، خلیفه پرسید جناب شیخ اینجا را چه درست كنیم خوبست ؟ او گفت
شاگرد بگوید، هرچه جستجو كردند، شاگرد را نیافتند. خلیفه دلتنگ شد گفت خیر امروز
خود بگوئید مهم نیست كه شاگرد نیست، بالاخره او حاضر به جواب دادن گردیده و گفت
اینجا را دكان ندافی درست كنید خوب موقعیت دارد ، حركت كردند جای دیگر را پرسید
باز او همان جواب را داد؛ خلاصه هر جا را كه خلیفه گفت چه درست كنیم او گفت دكان
ندافی ، خلیفه حوصله اش سرآمد و گفت كه این شهر را شهر ندافی درست كنیم ؟
امروز در اكثر موارد ماهم گرفتار این مصیبت
هستیم و عوامل آنهم روشن است كه خدا مارا رهائی بخشد و این گونه برخورد ها ، خود
باعث ایجاد بی نظمی در اداره گردیده ، و بی نظمی و پراكندگی در كار اداره هم خود
فساد اداری است، مسئله اصلاح اداره را آنطوریكه گفته میشود، كاری كه ده نفر لازم
دارد پنجاه نفر در آن توظیف شده باید اداره را اصلاح كرد یعنی چهل نفر اضافی را با
تنقیص نمودن باید دور انداخت، به نظر ما این اصلاح نیست و به ذات خود اینكار خود
زمینه ساز ایجاد فساد است . درست است كه
این افراد دیگر داخل اداره نیستند، ولی در اجتماع هستند، از جامعه افغانی كسی نمی
تواند آنها را تنقیص كند. و از طرفی مسئوولیت حكومت هم در چهار چوب چند وزارت خانه
و گرفتن تكس و مالیات و توزیع معاش كارمندان خودش خلاصه نمی شود ، بلكه در برابر
یك یك از افراد جامعه مسئوولیت دارد ، معلوم است وقتی در یك جامعه به تعداد
بیكاران افزوده شد ، فساد دامنگیر آن جامعه می گردد كه مسئوولیت آن مستقیم بدوش
اداره آن جامعه است.
ما در ارتباط تنقیص های بی رویه در ادارات بار
ها تذكر دادیم و همیشه هم خواهیم گفت كه اینگونه تنقیص آوردن در ادارات یك حركت
كاملأ ناشیانه و یا مغرضانه است و جامعه را به فساد می كشاند. در قبال آن طرح خود را هم گفتیم ، و اصلاحات
اداری را یك ضرورت برای افغانستان میدانیم
اما نه به این شیوه.
دراین ارتباط یك نمونه میتوان تنقیص دكتوران را
از تشكیل وزارت صحت عامه ذكر كرد، در حالیلكه هزاران نقطه از كشور ما از نداشتن
داكتر و دوا رنج میبرند ولی در كابل داكتران به عنوان افراد اضافی از بست منفك می
گردند.!!!
موضوع داغتر از همه گونه های فساد ، موضوع رشوه
ستانی است ، اینجا نیز باید در پی انگیزه برآمد، چه باعث می شود كه یك كارمند دولت
با توجه به آن شعری كه می گوید:
(دست طلب چوپیش كسان میكنی دراز
پل بسته ای كه
بگذری از آبروی خویش)
پیش یك نفر از مراجعین دست دراز می كند و از او
چیزی طلب می كند و در اینكار دیده شده كه حتی تاسر حد گروگان گیری می رسد ، یعنی
تا رشوت ندهد كارش را انجام نمی دهند.
به نظر من زمینه ساز این وضعیت در ادارات باز هم
دولتمردان هستند ، یك مامور باداشتن عائله و زندگی در خانه كرایی چگونه می تواند
با دو هزارو یادوهزار و پنجصد افغانی
یاچیزی بیشتر از آن یك ماه را سپری كند.
وزرای محترم هر كدام جدااز معاش ماهانه دهها
هزار افغانی خرچ دسترخوان می گیرند
كمیسیونی که بخاطر مبارزه با ارتشا ایجاد كرده
اند ، این خود فساد است زیرا مجبورند كه به اینها یك قسمت از بودجه دولت را مصرف
كنند تا در مواقع اخذ رشوت دیگران چون دزد گیر اتومات آجیر بكشند.
این راه چاره نیست ، به نظر ما گام اول در
اصلاحات ، اصلاح سیستم است و گام بعدی در راستای محو رشوت ،تنها راه چاره تامین
مامور است و تازمانیكه مامور تامین نشود، رشوه همچنان با قوت خود در ادارات باقی
خواهد بود، اگر به مامور خانه داده شود، مصرفش طبق سنجش و با در نظرداشت تعداد
عائله اش پرداخت شود ، به اولادش زمینه تحصیل فراهم شود ، بیمه صحی شود،خود بخود
رشوت گم خواهد شد و در این صورت تعقیب و برخورد قانونی و شرعی هم بجا و به مورد
خواهد بود.
امیدواریم روزی فرارسد كه همه كارمندان دولتی ما
از لحاظ اقتصادی و معیشتی از بودجه دولت تامین گردیده و ادارات دولتی از همه گونه
های فساد پاك و بی آلایش باشد.
گستردگي ابعاد فساد اداري در افغانستان
آنطوريكه عملاً به مشاهده مي رسد در كشور ما
افغانستان مخصوصا در يك دهه اخير كه شعار هاي مبارزه عليه فساد هم اوج گرفته نسبت
به فساد نهايت محدود فكر مي كنند.
بطور مثال: همينكه گفته مي شود فساد اداري، توجه
همه در اطراف رشوت جلب مي شود، كه گو يا رشوت همه فساد اداري است و در ادارات
افغانستان فسادي جز رشوت وجود ندارد، در حاليكه ابعاد فساد نهايت گسترده تر از اين
است، و رشوت گوشه از فساد اداري است.
بخاطر روشن شدن مطلب به چند مورد با ارائه شاهد
مثال اشاره مي كنيم:
1. در خريداري هاي دولتي نهايت فساد و آلودگي وجود دارد. وقتي پروسيجر اين كار
ولايحه مقررات آن را مطالعه كنيم مي بينيم كه خريداري يك جنبس خيلي ارزان يك راه
نهايت طولاني را مي پيمايد، اولاً در خريداري ها تفاوتي در اجناس قيمت بها و ارزان
وجود ندارد مثلاً همانطوريكه در خريد يك جنس پنجاه افغانيكي قرطاسيه و فورمه جات
مصرف مي شود در خريد جنس يك ميليون افغانيگي هم همان گونه است. من با صراحت مي
گويم كه در خريداري يك جنس پنجاه افغانيگي حد اقل دو صد افغاني قرطاسيه جهت ثبت و
در خواست و حواله آن مصرف مي گردد. پيچيدگي اين پروسه باعث گرديده تا اينكار قدم
به قدم با فساد آلوده باشد.
2. تانكر هاي تيل تاجران افغاني را ايراني ها متوقف ساختند اما قيمت تيل در
ولايات شمال كه اصلاً ازين تيل استفاده نمي كردند با لا رفت، و زماني كه قيمت تيل
به اوج خود رسيد، راه را باز كردند و مانع ايجاد شده را از راه برداشتند، اما قیمت
تیل نه تنها دیگر پائین نیامد بلکه از آنهم بالاتر رفت .
بمجرد يكه اين مانع رفع شد و سود جويان ظالم
آنگونه كه ميخواستند قيمت تيل را تثبيت كردند، عين موانع در بندر كراچي ايجاد
گرديد و هزاران كانتينر مواد خوراكه فاسد شد و باقي هم تحت دمرچ آمده و قيمت اجناس
صعود غير قابل پيش بيني نمود. وقتي قيمت اين اجناس هم استقرار حاصل نمود. عين مشكل
در كشور تاجكستان ايجاد گرديده و تكس ها بر اموال تاجران افغاني شصت فيصد بالا رفت.
سوال اينجا كه چرا اين همه مصيبت بالاي تجارت
افغانستان و اين موانع چگونه به ترتيب ايجاد مي گردد و تا ايندم كه راه ها باز است
چرا نرخ مواد مورد ضرورت از جمله تيل پائين نمي آيد؟ آيا اين خود فساد نيست؟ آيا
اينكار مردم را بيشتر متضر ر مي سازد يا رشوت ستاني يك مامور.
با اخذ رشوت يكي دو نفر متضرر مي شوند، اما اينكار
هاي هماهنگ و با اينگونه فساد تمام مردم كشوررا متضرر می سازند.
3. تجارت نا سالم
تجارت همانطوريكه همه ميدانند بصورت متقابل سود
آور است تجارت تنها واردات نيست.
با تأسف امروز حتي مسولين بخش تجارت مامي گويند
كه ما يك كشور وارداتي هستيم، همه چيز را از خارج وارد مي كنیم.
دستگاه هاي توليدي كه در بعضي ولايات از جمله
هرات فعال گرديد با بي پروايي دولت و عدم حمايت از آنها، همه به شكست محكوم
گرديدند و در وازه كمپني هاي شان بسته شد.
ما طرح حمايت گمركي را ارائه كرديم، البته با در
نظر داشت اينكه قدرت وادار گري دولت محفوظ باشد، اين طرح از جانب تاجران و مولدين
مورد استقبال قرار گرفت اما جمعي كه وابسته به كمپني ها خارجي بودند ماده دهم
قانون اساسي را مستمسك قرار داده با اين طرح مخالفت كردند، در حاليكه ماده 13و11 اين مشكل را حل كرده است.
عدم حمايت گمركي از مولدين تازه كار باعث گرديده
تا در برابر كمپني هاي پر قدرت خارجي ايستادگي نتوانسته و كار خود را تعطيل نمايند.
4. فروش دارائي هاي دولت با شعار خصوصي سازي:
با شعار خصوصي سازي افراد استفاده جو و فساد
پيشه ميليارد ها دارائي دولت را در معرض فروش قرار داده و همه را به افراد سود جو
كه ذرهء به كشور دلسوز نبودند دادند و به اين ترتيب صد ها هزار كار مند دولت بيكار
و ميليارد ها افغاني پول دولت هم تلف و نابود گرديد. درين ميان ميتوان از تعدادي
از تصدي هاي مربوط وزارت تجارت را نامبرد.
5. سپردن اقلام تجارتي استراتيژيك به سكتور خصوصي:
با صراحت بايد گفت كه ما با توجه به اينكه تجارت
امروز علمي شده و دنياي تجارت ارتباط مستقيم با دنياي سياست و استراتيژي دارد، ما تاجر متخصص و مسلكي
نداريم. تاجران ما يا خود كار كردند و راه پول پيدا كردن را يافتند و مقداري
سرمايه تهيه كردند و يا اينكه سرمايه و جايدادي را به ارث برده و اينك بكار
انداخته اند از همين روست كه تاجران افغاني در خارج وقتي در برابر معاملات بزرگ
قرار مي گيرند و فريب مي خورند و يا با بر خورد هاي غرور آميز بزرگترين معاملات
تجارتي را از دست داده و ضربه به پيكر تجارت خود وارد مي كنند.
حالا سپردن يك سلسله اقلام تجارتي استراتيژيك
مثل تيل، گاز و.... به اين تاجري كه از علم تجارت و سياست تجارتي كشور خود نه تنها
دور است، بلكه بي تفاوت هم هست و فقط به مفاد شخص خود فكر مي كند، نهايت اشتباه
است كه با تاسف صورت گرفته واین کار عواقب خطرناکی را در پی خواهد داشت و دارد.
بالا رفتن نرخ نفت و گاز و سائر احتياجات اوليه،
و ورود پست ترين و بي كيفيت ترين اجناس به كشور نشان بي مسوليتي است كه بايد اصلاح
گردد.
6. شهرك هاي رهايشي
ايجاد شهرك هاي رهايشي بزرگترين فساد است كه در
حال حاضر دامنگير كشور و مردم ما گرديده است.
مافيا زمين، هر كجائي كه زمين دولتي باشد قجیر
گونه به آنجا مي رسند و با توافقات پشت پرده و معاملات نا مشروع آنرا تصاحب و شهرك
رهايشي درست مي كنند، با ايجاد يك نقشه كه معلوم نيست تا چه حد استندرد است آنرا
به مردمي كه از بي سر پناهي رنج مي برند توزيع نمي نمايند.
دراین
ميانه يكي هم نيست كه بگويد، آيا مردم افغانستان فقط خانه كار دارند، يا به
نان هم ضرورت دارند.
ساختمان هاي لوكس ساخته مي شود و هرا پارتمان به
حساب متر مربع به چندين هزار دالر معامله مي گردد. اما در قسمت ورود يك دستگاه
توليد كه چند نفر بيكار بكار مصروف شود كسي فكر نكرده و نمي كند، با تاسف كه اكثر
اين پول ها كه ازمردم بي خانه گرفته مي شود در دبي و جا هاي ديگر سرمايه گذاري مي
گردد.
با توجه به جريان عدم سرمايه گذاري واشتغال زائي
گفته مي توانيم كه ميزان رشد بيكاري در كشور هر روز سير صعودي خود را مي پيمايد. و
همين بيكاری ميتواند باعث ايجاد صد ها نوع فساد اجتماعي گردد.
همينطور صد ها مورد را ميتوان ياد كرد كه هر يك
به نوع به خود باعث ايجاد نوعي از فساد گرديده است، صرف به ياد آوري همين شش نكته
اكتفا مي كنيم و دوستان آنرا به عنوان مشت نمونه خروار بپذيرند. كه هر كدام در حد
خود باعث ايجاد يك سلسله مفاسد اجتماعي گرديده است. قبول داريم كه رشوت بر جستگي
زياد تر نسبت به همه دارد و، زمينه ساز كليه اين مفسده ها با توجه به موارد فوق و
دهها مورد ديگر مي باشد، پس بنا بر اين
بهتر خواهد بود كه اين پديده شوم را بیشتر به معرفي گرفته و از آنجا ئيكه كشور ما
اسلامي و مردم ما معتقد به دين مبين اسلام هستند، نظر اين دين مقدس را بيان ودستورات
و آموزه های آنرا به مردم خود گوشزد نماییم.
نقش فساد در ازبین بردن حاکمیت ملی
دولتی در اجرای قانون و تحکیم عدالت موفق و کامیاب
خواهد بود که از حمایت مردم برخوردار باشد . و دولتی از حمایت مردم برخوردار است
که مورد اعتماد مردم باشد.
در افغانستان ماامروز از این دو مورد اصلا نشانی
وجود ندارد ، امروز هم عملکردو کارکرد
دولت و هم از مردم به همان ضرب المثل معروف خود ما می ماند( کلوخ ماندن و از آب
گذشتن) . نه بزرگان و ارکین دولت و نه
مردم خسته از جنگ و فساد حاکم ، هیچ کدام به فکر این مملکت نیستند و همه به این
خیال به سر می برند که چگونه و در کدام مملکت و جمیرا ی دوبی چگونه خانه باید تهیه
کرد که کمتر از خانه فلانی نباشد. گرچه قرار نیست که اخباررا اینجا متذکر شویم اما
از آنجاییکه یک کار تاریخی است متذکر می شویم تا خوانندگان محترم میزان فساد این
کشور را ببینند و خود قضاوت نمایند. قبلا
در پارلمان کشور کمیسیونی تشکیل شده بود که موضو ع زمین های غصب شده اعم از زمین های دولتی و شخصی را تحقیق نموده و غاصبین زمین را به سارنوالی
معرفی نمایند . در همین روزها ( دهه اول ماه جوزای 1392) این کمیسیون اعلان نتایج
کار خود را اعلان نموده گفتند: که موضوع اعلان نام غاصبین زمین را تا شش ماه معطل
می کنیم .
عده ای از اعضای شورا سرو صدا کردند که شمایی که
از غاصبین زمین نام برده نمی توانید ، شش ماه بعد چگونه میتوانید که آنها را به
سارنوالی معرفی نمایید .
گفته می شود که تعدا دی از همین اعضای کمیسیون
هم جزء افراد غاصب زمین های دولتی هستند. والله اعلم
حاکمیت فساد در این کشور بجایی رسیده که زمینه
تطبیق قانون را بکلی از بین برده است مگر اینکه بقول فرخی یزدی (نه سیستانی)
از برای این همه خائن بود یک دار کم
پر کنید این پهن میدان را زچوب دار ها
دارها چون شد بپا با دست کین بالا کشید
برسر آن دار های سالار ها سردار ها
از عدالت خبر ی نیست ، بخشیدن مجرمینی که از قدرت
و صلاحیتی برخوردار است و صاحب امکانات میباشد یک امرقانونی شده و پارلمان این
موضوع را به عنوان یک قانون تصویب نموده است . رهبران نام نهادکه پیشانی های شان میدن
پاکستان یا ایران نوشته شده سال 1371 بعد از آنکه آخرین جرثومه فساد و جاسوس کا جی
بی ( نجیب خونخوار ) و حکومت فاسدش به زباله دان تاریخ سپرده شده ، اینها با یک
حرکت خائنانه ، بخاطر تیره ساختن لشکر خود
عفو عمومی اعلان نموده تحت عنوان قوم موضوعی که در دین مقدس اسلام و فرهنگ
جهاد به اندازه پشیزی هم ارزش ندارد ، جنایت کارانی را که در خون ناحق غرق بودند
در کنار خود گرفتند و با این عمل غیر اسلامی و انسانی به شیشه دل صدها هزار یتیم ،
مادران و پدران جوان از دست داده سنگ زدند. و در بدل بدست آوردن مقام و ثروت،
عدالت را قربانی کردند .
آه یتیمان شهدا و ناله های نیمه شبی مادر ان
شهدا چنان دامنگیر شد که اولا به جان هم افتادند و خود را در تاریخ این کشور بدنام
و روسیاه نمودند . و امروز کارشان بجایی رسیده که در خانه های خود بدتر از زندانی
هستند ، از رفت وآمد و بامردم ، محروم و مردم همه بدیده نفرت به ایشان می بینند. واکثرأ
گرفتار صدها نوع مرض که حتی از خوردن آنچه ذخیره و جمع آوریکرده اند محروم هستند.
البته بعضی های می گویند که جهاد افغانستان را
زیر سوال بردند اما به عقیده ما این یک منطق پوچ و مزخرف است . جهاد مال مردم
افغانستان است . جهاد یک امرشرعی و واجب کفایی است ، شرایط وجوبش رسید ه بود و
مردم به تکلیف خود عمل کردند . اما این
نابسامانی ها و خانه خرابی ها مربوط کسانی می شود که نه از اول به جهاد معتقد
بودند و نه بعد از پیروزی ، زیرا اینها نه در اول و آغاز جهاد در صحنه بودند و نه
در روز های پیروزی . شما( خوانندگان
محترم) قبول کنید که اینها وقتی از شهر عبور می کنند با موتر های شیشه سیاه و
پولیس راه ها را به اینها مسدود مینماید عابرین بلااستثنا اعم از زن و مرد فحش
میدهند که من خود بار ها و بار ها شاهد
این صحنه بودم .
و تغییر این وضع یقینا بستگی دارد به تطبیق عدالت و فقط
با تطبیق عدالت افغانستان از وضع کنونی
بیرون خواهد شد .
و اما! این وضعیت درکل بین حکومت و مردم جو بی اعتمادی را
تقویت نموده است ، مردم در اکثر موارد از حق مشروع خود می گذرند ، بخاطر فسادی که
در دولت حاکم است . مردم نه تنها نسبت به دولت بی اعتماد هستند که حتی بدیده نفرت
به این حکومت مینگرند .
جریان های ملی مثل انتخابات کاملا به فساد کشانده شده است ،
و این کاررا یقینا مردم نکرده بلکه کسانی که درپارلمان ویا در پوست ریاست جمهوری
کاندید بودند انجام داده اند . اینان از فقر و تنگدستی مردم استفاده سوء نمودند ،
و در وعده های که به مردم داده بودند کاملا عکس آن عمل کردند ، و اکثرا نه تنها با
مردم برخلاف آنچه گفته بودند عمل کردند ، بلکه حتی در درون پارلمان هم نسبت به
قوانینی که خودوضع کرده بودند مکارانه برخورد نمودند، که این تصویر بیانگر این
ادعا است .
اینگونه عملکرد ها نه تنها اعتماد مردم را ضعیف بلکه بکلی
از بین برده است .
انتخابات در شرایط فعلی بین مردم عوام موضوع سرنوشت مردم و
کشور نیست بلکه اکثر به یک بوجی آرد و یا یک قطی روغن و یا کفش و لباسی فکر می
کنند و چنانچه اگر آدم با مسوولیتی بخواهد در این باره چیزی بگوید او را به تمسخر
می گیرند ، زیرا به ایشان همان گونه تبلیغ و فهمانده شده که همین غنیمت است زیرا
تونه وکیل می شوی و نه رئیس جمهور . و این یک خیانت ملی است که ارزش انتخابات و
سرنوشت مردم و کشوررا در نظر مردم عوام چنان ضعیف معرفی نمایند که رای یعنی یک
جوره کفش و امثال اینها . و این خیانت را کی انجام داده ؟ دقیقا معلوم است ، و
همین شیوه ناسالم برخورد با مردم است که بین دولت و مردم چنان فاصله ایجاد نموده
که اصلا وصل شدن ایشان را ناممکن گردانیده است . و تازمانیکه این فاصله از بین
نرود ما شاهد دولتی ضعیف تر این هم خواهیم بود.
دولت زمانی قوی خواهد بود که مردم حامی آن باشند ، در
حالیکه امروز با توجه به فساد حاکم در این کشور مثل مردم و دولت مثل گرگ و میش
گردیده است . و نهایتا باید بپذیریم که امروز در کشور ما موضوعی بنام حاکمیت ملی
ودولت مقتدر ، مردم وفادار به دولت اصلا بحثش کاملا منتفی است . و اینرا نیز
خاطرنشان می کنیم که این وضع به ضرر هردو جانب است باید اصلاحش نمود.
رشوت:
تعریف:
رشوت به پول و یا هدیه ای گویند که کسی [
معمولاً به کارمند دولت و یا صاحب صلاحیت و قدرتمندی می دهد تا بطورغیر قانونی و
بر خلاف وظیفه خود کاری را انجام دهد تا به نفع صاحب پول و ضرر طرفش اقدام شود و
یا کار او را به جلــو و کار طرفــش را به تأخیر اندازد و برخلاف حق ، عدالت
اجتماعی و قانون فیصله نماید ] ….
تبصره : از معصیت های بزرگی که همــواره
دامـنگــیـر جامعه ها بوده و امروزه با شدت خاص ادامه دارد رشــوت خـــواری است
بزرگترین موانع اجرائی عدالت اجتماعی در جهان کنونی نیز رشوت خواری شده و همین
گشودن دروازه رشـوت سـبـب شده اسـت که قوانین درست مورد تطبیق قرار نگیرد و مردمان
پولـدار و قدرتمند توسط رشوت دادن حقوق فقراء و ضعیفان را پایمال نمایند .
از همین جهت در اجتماع موجود می بینیم که
شیـرازه زنـدگی واژگــون شده ، ظـلم و فساد ، بی عدالتی و تبعیض در هـمه ساحات
نفوذ کرده است و از قانون و عدالت جز نامی باقی نمانده است .
دین مقدس اسلام مسئله رشوت را مورد تـقبـیـح
قرار داده و رشـوت خواری [ رشوت ستانی ] را از جـمـله گناهان کبیره بر شمرده است ،
پروردگار منان در قرآن کریم در مورد رشوت به مومنین می فرماید : سوره مبارکه بقره
آیه ۱۸۸ :
و اموال خودتان را به باطل [ ناحق همچون از راه
رشوت و رباء ، غصب و دزدی ] در میان خود نخورید و آنرا به امراء و قضات تقدیم
نکنید تا از روی گناه بخشی از اموال مردم را بخورند و شما بر آن آگاه باشــید [ و
بدانـید که سـتـمـگاری را یاری داده ایـــد و مرتکب گناه شده اید ] .
پیامبر بزرگوار اسلام حضرت محمد مصطفی صلی الله
علیه و آله و سلم در چندین حدیث نفرت و انـــزجاز خویش را نسـبت به زشت بودن عمل
رشوت و رشــوت ستانی بـیان فرمودند …
۱- خداوند به رشوت گیرنده و رشوت دهنده و کسی که
میان این دو نفر رفت و آمد می نمــاید [ آنهای که ایشان را به رشــوت دادن و رشوت
گرفتن تشویق کرده و سند شان را نوشته می کنند ] لعنت کرده است . ‹ رواه المستدرک ›
۲- لعنت خداوند بر کسانی باد که برای صدور حکمی
رشوت می گیرند و رشوت می دهند . ‹ رواه
ابن ماجه ›
۳- رشوت دهنده و رشوت گیرنده درجهنم است . ‹ رواه
المعجم الاوسط ›
دین مقدس اسلام رشوت را به هر شکل و اسم و رسمی
که باشد [ خواه بنام هدیه و یا کمک و یا شیرینی و غیــر اســمـای که امروز در
دوایر دولتی مروج است ] حرام اعلام نموده است زیرا که تغیر اسم آن را از حرام
بودنش خارج نخواهد کرد .
۴- در روایتی آمده است که پیامبر اسلام‹ص› مأموری
را جهت جمع آوری ذکات و مالیات نزد قبیله ای فرستاد ، وقـــتی آن مأمور برگشت
قسمتی از اموال را که جمع کرده بود جدا کرده و بقیه را به پیامبر اسلام‹ص› تقدیم
کرد و گفت این مال شما و آن دیـــگری مال من است ، پیامبر اسلام‹ص› عصبانی شده
فرمودند [ چرا در خانهء پدر و مادرت نمی
نــشینی ، تا برایت هدیه و تحفه بیاورند اگر راست می گویی ؟ و آن حضرت‹ص› بعداً به
بالای منبــر تشـریـف بــرده فرمودند : ‹ چرا من شخصی از شما را به عنوان والـی [
جمع کننده مالیات ] انتخاب می کنم ، بعداَ می گـــوید این قسمت از اموال برای شما
و این قسمت مال من است ، چرا خانه مادرش نمی نشیند تا هدیه برایش بیآورند ؟ سوگند
به آنکه جان من [ محمد ] در اختیار اوست ، هر چیزی که شـما به ناحـق بگیرید وقتی
که در روز قیامت به حضور خداوند تبارک و تعالی می رسید آن مال ناحــق بر دوش شـمـا
سنـگـیـنی می کند .
پس اگرشخص مسلمان ، دیندار و خدا ترس راه سعادت
و نیک بختی را بخواهد باید از این منکرات [ رشوت ، سود ، قمار وغیره... ] خودداری
کند .
وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم
بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُواْ بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُواْ فَرِيقًا مِّنْ
أَمْوَالِ النَّاسِ بِالإِثْمِ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ
(سوره بقره ایه ۱۸۸)
ترجمه :
خداوند(ج) درقرآن عظیم الشان فرموده اند که مال های تان را در بین خود بنا
حق نخورید وآنرا رشوه به حاکمان تقدیم ننمایید اینکه برخی ازمالهای مردم را بګناه
بخورید در حالیکه میدانید یک ستم است .
شریعت اسلام راه های نا مشروع خوردن مال
دیګرانرا به سه ګونه حرام نموده است :
اول دزدی
دوم غصب سوم رشوه
اما راه های مشروع خوردن مال دیګرانرا بدوګونه حلال نموده است .هدیه وبخشش برضایت کامل مالدار ؛ ودیګری از
طریق تجارت با ګرفتن فایده که در ضمینه پیامبر اکرم ص .فرموده اند عن ابو هریره(
رض) قال لعن رسول الله ص الراشی والمرتشی
.حضرت ابوهریره روایت کرده اند که پیامبر بزرګ اسلام علیه افضل
الصلوات لعنت ونفرین کرده است بر اشخاص که
رشوت مید هندورشوت میګرند بنآ رشوت خورو حرام خور در دنیا وآخرت زیر سوال قرار
دارندآن انسانهای کم اندیش همیشه با کسب این پدیده خسیس ومنفوروبا ارتکاب چنین جرم
شخصیت وحیثت خودرا زیر سوال برده کرامت وشرافت انسانی راکه خداوند برایش ارزانی
داده زیر پا نها ده دناْئت وپستی را شیوه زندګی خود معمول نمود ه اند
بواسطه رشوه حقوق دیګرانرا ضایع وموازنه را ازبین می برند وجدان پاک را با فساد
آلوده وخودرا در بحر معصیت غرق می کنند وسبب انحطاط وقهقرا رفتن جامعه می ګردند
تلاش وکوشش خادمین وهمچنان همت وقصد مبتکرین را در عرصه خدمات بر هم میزنند دین
مقدس اسلام رشوت دهنده رشوت ګیرنده وکسی
که دلالی می کند وعده عذاب داده است ورشوت ګرفتن را خیانت بزرګ وظلم عظیم دانسته
است ظلم تنها در کشتن بستن وزدن نیست بلکه تجاوزدر مال وآبروی دیګران به طریقه های
ذکرشده نیز ظلم عظیم است که در ضمینه خوردن مال حرام درحدیث شریف ذکر است :قال
رسول الله ص انه لایربوا لحم نبت من سحت الا کانت الناراولی به همچنان پیامبر اکرم
ص فرموده اند هیچ ګوشتی ازحرام رشد وتغذیه نیافته است مګر اینکه آتش دوزخ به آن
سزاوار تر است شریعت اسلام اضرار خوردن حرام را اینګونه توصیف نموده است :
دعا ی انسان را خداوند ج قبول نمی کند ، در رزق
وروزی برکت ازبین میرود ، امراض ګوناګون را عاید حال آن وخانواده آن می کند ،رشوت
ګیرنده بد تر از ګدایګر است چنانچه پیامبر اکرم ص فرموده است هر ګاه کسیکه توان
مندی کارو شغل را دارد وپیوسته سوال می کند وقتیکه روز قیامت بر پامی شود وآن شخص
می آید در حالیکه صورت آن قطعه از ګوشت نیست لذ ا به بینید که سوال کردن چقدر سخت
است پس رشوت خور هم مانند ګدایګر دست خودرا با بی ننګی دراز نموده با یک حالت
خجالت زده ګی مال یک مظلوم را با بی رحمی اخذ می نماید پس چه باید کرد ؟
رشوه از نظر اسلام
یکی از مبانی اقتصاد اسلامی مبارزه با پدیده
رشوه است. در اسلام رشوه دهنده و رشوه گیرنده به شدت محکوم و مستحق آتش معرفی شده
و پولی که از این راه تحصیل می شود حرام و نارواست. یكى از بلاهاى بزرگى كه از
قدیم ترین زمانها دامنگیر بشر شده و امروز با شدت بیشتر ادامه دارد، بلاى رشوه
خوارى است كه یكى از بزرگترین موانع اجراى عدالت اجتماعى بوده و هست و سبب مى شود
قوانین كه قاعدتا باید حافظ منافع طبقات ضعیف باشد به سود مظالم طبقات نیرومند كه
باید قانون آنها را محدود كند به كار بیفتد. زیرا زورمندان و اقویا، همواره قادرند
كه با نیروى خود، از منافع خویش دفاع كنند، و این ضعفا هستند كه باید منافع و حقوق
آنها در پناه قانون حفظ شود، بدیهى است اگر باب رشوه گشوده شود قوانین درست نتیجه
معكوس خواهد داد، زیرا اقویا هستند كه قدرت بر پرداختن رشوه دارند و در نتیجه
قوانین بازیچه تازه اى در دست آنها براى ادامه ظلم و ستم و تجاوز به حقوق ضعفا
خواهد شد.
به همین دلیل در هر اجتماعى، رشوه نفوذ كند،
شیرازه زندگى آنها از هم مى پاشد و ظلم و فساد و بى عدالتى و تبعیض در همه
سازمانهاى آنها نفوذ مى كند و از قانون عدالت جز نامى باقى نخواهد ماند به همین
جهت در اسلام مساله رشوه خوارى با شدت هر چه تمامتر مورد تقبیح قرار گرفته و محكوم
شده است و یكى از گناهان كبیره محسوب مى شود. ولى قابل توجه این است كه زشتى رشوه
سبب مى شود كه این هدف شوم در لابلاى عبارات و عناوین فریبنده دیگر انجام گیرد و
رشوه خوار و رشوه دهنده از نامهایى مانند هدیه، تعارف، حق و حساب، حق الزحمه و
انعام استفاده كنند ولى روشن است این تغییر نامها به هیچ وجه تغییرى در ماهیت آن
نمى دهد و در هر صورت پولى كه از این طریق گرفته مى شود حرام و نامشروع است.
در نهج البلاغه در داستان هدیه آوردن" اشعث
بن قیس" مى خوانیم كه او براى پیروزى بر طرف دعواى خود در محكمه عدل على (ع)
متوسل به رشوه شد و شبانه ظرفى پر از حلواى لذیذ به در خانه على (ع) آورد و نام آن
را هدیه گذاشت على (ع) بر آشفت و فرمود: «هبلتك الهبول اعن دین اللَّه اتیتنى
لتخدعنى؟ ... و اللَّه لو اعطیت الاقالیم السبعة بما تحت افلاكها على ان اعصى
اللَّه فى نملة اسلبها جلب شعیرة ما فعلته و ان دنیاكم عندى لاهون من ورقة فى فم
جرادة تقضمها ما لعلى و لنعیم یفنى و لذة لاتبقى »؛ سوگواران بر عزایت اشك بریزند،
آیا با این عنوان آمده اى كه مرا فریب دهى و از آیین حق باز دارى؟ ... به خدا
سوگند اگر هفت اقلیم را با آنچه در زیر آسمانهاى آنها است به من دهند كه پوست جوى
را از دهان مورچه اى به ظلم بگیرم هرگز نخواهم كرد، دنیاى شما از برگ جویده اى در
دهان ملخ براى من كم ارزش تر است على را با نعمتهاى فانى و لذتهاى زودگذر چه كار؟
... «نهج البلاغه، خطبه 224».
اسلام رشوه را در هر شكل و قیافه اى محكوم كرده
است، در تاریخ زندگى پیغمبر اكرم (ص) مى خوانیم كه: به او خبر دادند یكى از
فرماندارانش رشوه اى در شكل هدیه پذیرفته، حضرت بر آشفت و به او فرمود: «كیف تاخذ
ما لیس لك بحق ؟!»؛ چرا آنچه حق تو نیست مى گیرى؟ او در پاسخ با معذرت خواهى گفت:
«لقد كانت هدیة یا رسول اللَّه »؛ آنچه گرفتم هدیه بود اى پیامبر خدا. پیامبر (ص)
فرمود: «ا رأیت لو قعد احدكم فى داره و لم نوله عملا ا كان الناس یهدونه شیئا؟»؛
اگر شما در خانه بنشینید و از طرف من فرماندار محلى نباشید آیا مردم به شما هدیه
اى مى دهند؟ سپس دستور داد هدیه را گرفتند و در بیت المال قرار دادند و وى را از
كار بركنار كرد «الامام على (ع) جلد اول صفحه 155- 156».
اسلام حتى براى اینكه قاضى گرفتار رشوه هاى مخفى
و ناپیدا نشود، دستور مى دهد قاضى نباید شخصا به بازار برود مبادا تخفیف قیمتها
بطور ناخودآگاه روى قاضى اثر بگذارد و در قضاوت جانبدارى تخفیف دهنده را كند، چه
خوب است مسلمانان از كتاب آسمانى خود الهام بگیرند و همه چیز خود را در پاى بت
رشوه خوارى قربانى نكنند.
مساله رشوه در اسلام به قدرى مهم است كه امام
صادق (ع) درباره آن مى فرماید: «و اما الرشا فى الحكم فهو الكفر باللَّه العظیم »؛
اما رشوه در قضاوت، كفر به خداوند بزرگ است «وسائل الشیعه، جلد 12 حدیث 2 باب 5 من
ابواب ما یكتسب به»
و در حدیث معروفى كه از رسول خدا نقل شده چنین
مى خوانیم: «لعن اللَّه الراشى و المرتشى و الماشى بینهما»؛ خداوند گیرنده و دهنده
رشوه و آن كس را كه واسطه میان آن دو است از رحمت خود دور گرداند. «بحار الانوار،
جلد 101 صفحه 274 حدیث 11 (باب الرشا فى الحكم).
رشوت در افغانستان
رشوت چیزی هست که همه مردم جهان از آن نفرت
دارند و دین اسلام نیز این پدیده را یک عمل زشت توصیف کرده است.چنانچه حضرت محمد
(ص) فرموده است "خداوند لعنت میفرستد بر رشوت گیرنده و دهنده آن".
بدبختانه فساد در کشور ما به شکل گسترده رایج شده و مردم ما را زیادتر نسبت به
کشور های دیگر جهان متاثر ساخته است. پس ازانکه افغانستان در سال 2009 و 2010
میلادی توسط بنیاد شفافیت به عنوان دومین و سومین کشور آلوده به فساد اداری علان
شد، مسئولین و مقامات دیگر نتوانستند که ازین واقعیت انکار کنند که فساد در ادارات
افغانستان به اوج خود رسیده و عرصه ای اداری و صحنه سیاسی کشور را به شدت آلوده
نموده است.
فساد موجود در دفاتر دولتی روزبروز مشروعیت دولت
را تهدید میکند، بالای رابطه مردم عادی و دولت تاثیرات بدی بجا گذاشته است. فساد
باعث شده است تا کسانیکه قدرت و سرمایه دارند روزبروز سرمایه های شان بیشتر شده و
نفوذ شان در داخل ادارات دولتی بیشتر شود و مردم غریب روزبروز از حق شان محروم
شوند. مردم عام نتوانسته اند که از خدمات عامه که حق یک افغان هست و توسط دولت
باید ارائه شود استفاده کنند. فساد در دفاتر دولتی خصوصا بخش های امنیتی، عدلی،
قضائی و شاروالی ها بیشتر موجود است، چرا که مردم عام بیشتر در این دفاتر برای اخذ
خدمات عامه مراجعه میکنند. اخذ رشوت توسط کمیشنکاران غیر رسمی و یا کارمندان دولت،
مردم را ازرفتن به این دفاتر محروم ساخته است و حتی گذارشاتی موجود است که طالبان
فساد و رشوت موجود در دولت را دلیل ساخته و مردم را بطرف خود میکشانند. بیشتر
اوقات مردم برای حل منازعه های خود به دفاتر دولتی رجوع نمیکنند و برای حل دعوا
های خود به فعالان غیر دولتی که همانا شورا های محلی، علمای دین، اشخاص بانفوذ محل
و قوماندانان محلی مراجعه میکنند. نه تنها در شهر ها بلکه مردم دهات نیز در وقت حل
دعوا های شان و یا مراجعه به دفاتر دولتی بخاطر دریافت خدمات عامه مجبوربه دادن
رشوت شده اند. فساد موجود در صفوف پولیس و محاکم تاثیراتی ناگوار بالای زنده گی
مردم داشته تا حدی که بعضی خانواده ها از دسترسی به خدمات امنیتی و قضائی خود را
محروم میدانند. همچنان پیچیدگی امور در ادارات دولتی باعث گردیده تا مردم عادی کار
های دولتی شانرا به کمیشن کاران حرفه ای که از طرفی با مامورین دولت در زد و بند
هستند بسپارند، که این خود فسادی است که در حال حاضر در کلیه ادارات دولتی رایج می
باشد .
دولت افغانستان با همکاران جهانی نیز به این
نتیجه رسیده اند که مبارزه با فساد در افغانستان بشکل جدی تری پیش برده شود. باراک
اوباما رئیس جمهور آمریکا بعد از دومین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در (عقرب
1388) ادامه همکاری دولتش را با افغانستان اعلان نموده بود ولی مشروط براین که
دولت افغانستان باید در مبارزه با فساد بیش از پیش باید جدی باشد. دولت افغانستان
با ایجاد « کمیسیون نظارت بر استراتیژی مبارزه با فساد و ارتشا» و چندین اداره
دیگر بخاطر اصلاحات اداری و مبارزه با فساد تلاش میکند که برای جهانیان نشان دهد
که دولت در این راه برخورد جدی دارد. ولی تنها ایجاد دفاتر و شعار نمیتواند که
فساد را در ادارات ازبین ببرد. بخاطر مبارزه با فساد اول باید که علت آن به صورت
واقع بینانه در جامعه ریشه یابی شود و بعداَ دولت با تصمیم بسیار جدی درین راه عمل
نماید.موضوع مهم دیگر اینکه در کشور ما تا حال حد و مرز فساد دقیقآ واضح نیست که
فساد چه چیزی هست حتی اینکه ذهنیت مشترک در باب فساد هم نداریم. بسیاری اموری که
در جامعه دموکراتیک فساد تلقی میشود در نزد مقامات عالی رتبه افغانستان به عنوان
فساد شناخته نمیشود. به عنوان نمونه، مقرر نمودن اشخاص در بست های کلیدی به اساس
روابط سیاسی و یا قومی، استفاده ازعراده جات دولتی در کارهای شخصی که از نظر اسلام
نیز مورد قبول نیست ولی در جامعه امروز این کار عادی است .
داشتن قانون و آگاهی مردم نیز میتواند که رشوت
را کاهش دهد، ولی این وقتی قابل تطبیق خواهد بود که اول دولت فانونمندی داشته
باشیم، بعداَ هر فرد افغان از قانون آگاهی پیدا کند و رشوت ندهد و اگر به چنین
کاری مواجه میشود باید برای ارگانهای بالاتر اطلاع دهد. که این خود نیاز به طرح و
تدوین یک استراتیژی قوی و سالم دارد.
فساد اداری در سایر ممالک :
البته نه به عنوان توجیه که خوانندگان محترم فکر
کنند ما این مطلب را به این دلیل می نویسیم که فساد دامنگیر همه است و نباید در پی
چاره اش برآمد ، و یا اینکه فساد اداری در کشور خود مان افغانستان را توجیه کرده باشیم ، نخیر اینطور نیست ، ما این مطلب را اشارتأ می
نویسیم و از چند کشور هم مختصر نام می بریم تاخوانندگان فکر نکنند که فساد اداری و
مواد مخدر فقط و فقط خلاصه شده در
افغانستان ، درحالیکه این دو موضوع ، موضوع عالمگیر و جهان شمول است ، بناء مبارزه
با آن هم تشریک مساعی جهانی میخواهد ، و اینرا هم به صراحت باید که گفت که نحوه
مبارزه با این دوپدیده شوم کاملاغلط بوده و هست . و این شیوه مبارزه راه بجایی
نخواهد برد.
ما در قسمت مواد مخدر و اینکه می گویند نود و
چند درصد مواد مخدر دنیا در افغانستان تولید می شود شدیدأ اعتراض داریم و
آنرا توطئه ای بیش نمی دانیم ، به نظر ما
حتی 5% تریاک مصرفی دنیا در افغانستان تولید نمی شود. بهر صورت نگاهی کوتاه و گذرا
یی می نماییم به تعدادی از کشور های که باتاسف آنها نیز گرفتار فساد اداری هستند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سازمان بین‌المللی شفافیت شانزدهمین گزارش از
سلسله گزارش‌های سالانه در خصوص میزان فساد اداری در کشورها را منتشر کرد. بر اساس
گزارش این سازمان نیوزیلند با کسب نمره 5/9 در میان 183 کشور مقام اول را از نظر
میزان مبارزه با فساد اداری کسب کرده است.
به گزارش انتخاب به نقل از دنیای اقتصاد؛ در
رتبه‌بندی سال گذشته کشورهای دانمارک، نیوزیلند و سنگاپور در راس جدول جای گرفتند
و هر سه با امتیاز 3/9 رتبه یک را به خود اختصاص دادند و صدرنشین شدند، اما امسال
نیوزیلند به تنهایی در رتبه اول کشورها قرار گرفته است. همچنین تازه‌ترین گزارش از
سلسله گزارش‌های سالانه درباره «ادراک فساد» از ارتقای 26 پله‌اي رتبه ایران در
زمینه مبارزه با فساد اداری خبرداده است.
در گزارش سال قبل ایران رتبه 146 را در میان 178
کشور جهان کسب کرده بود و نمره 2/2 را در شاخص ادراک فساد به دست آورده بود. این
در حالی است که در گزارش جدید این سازمان، ایران با صعود 26 پله‌اي مواجه شده و در
رتبه 120جهان در میان 183 کشور از نظر ادراک فساد قرار گرفته است. سازمان بین‌المللی
شفافیت با بیش از 90 نمایندگی در سراسر جهان هر ساله در گزارشی به رتبه‌بندی
کشورهای جهان بر اساس میزان فساد اداری آنها می‌پردازد. در این رتبه‌بندی امتیازها
از صفر تا 10 در نظر گرفته مي‌شوند و بر این اساس امتیاز 10متعلق به کشوری فرض شده
که از فساد «بسیار پاک» است و امتیاز صفر برای کشوری فرض شده که «بسیار فاسد» است.
ارتقای 26 پله‌اي ایران از نظر مبارزه با فساد
اداری در شرایطی صورت گرفته است که طی سال‌های اخیر کشورمان از نظر این شاخص روند
متغیری را تجربه کرده است. به گونه‌اي که بررسی روند 9 ساله این شاخص نشان مي‌دهد
که نمره ایران طی سال‌های اخیرهمواره زیر عدد 5 به عنوان میانگین بوده و در عین حال
از نمره 3 درسال 1382 به نمره 8/1 در سال 88 تنزل یافته و البته این روند طی دو
سال گذشته بهبود یافته و به 2/2 رسیده است. بنا بر گزارش خبرگزاری فارس، در عین
حال بسیاری از کارشناسان عملکرد سازمان بین‌المللی شفافیت در تعیین میزان فساد در
کشورهای مختلف را جهت دار ميدانند و معتقدند این سازمان در انتشار آمار مربوط به
فساد در کشورهای مختلف ملاحظات سیاسی خود را لحاظ مي‌کند. به عنوان نمونه رژیم
صهیونیستی که با فساد بسیاری در میان مقامات خود مواجه است در بالاترین سطوح رده‌بندی
سازمان بین‌المللی شفافیت قرار داده شده است. این رژیم در گزارش جدید رتبه 36 را
در میان 183 کشور جهان به دست آورده است و نمره 8/5 را در شاخص ادراک فساد کسب
کرده است که البته نسبت به سال قبل ۶ پله نزول داشته است.رتبه این رژیم در گزارش
سال قبل 30 اعلام شده بود.
نیوزیلند کمترین فساد اداری در جهان
بنا بر این گزارش ، نیوزیلند در این رتبه بندی
کمترین فساد اداری را در سطح جهان داشته است و نمره 5/9 را کسب کرده است. دانمارک
و فنلاند نیز با کسب نمره 4/9 متشركا در جایگاه دوم قرار گرفته اند. کشورهای زیر
نیز رتبه‌های چهارم تا دهم را کسب کرده‌اند: سوئد، سنگاپور، نروژ، هلند، استرالیا،
سوئیس و کانادا.
سومالی و کره شمالی در قعر
بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی شفافیت سومالی
و کره شمالی با تنها یک امتیاز آلوده‌ترین کشورهای جهان به مفاسد مالی به شمار مي‌روند.
افغانستان نیز در این رتبه‌بندی در جایگاه 180 است. لیبی نیز در رتبه 168 قرار
گرفته است. اکثر کشورهای عربی که با تنش‌های سیاسی و انقلاب روبه‌رو هستند نمره‌اي
کمتر از 4 دارند. فرانسه و آلمان نیز در این رتبه بندی به ترتیب در رتبه‌های 25 و
14 قرار دارند. آمریکا یک پله بالاتر از فرانسه قرار گرفته است. چین در رتبه 75
است و روسیه در رتبه 143 قرار دارد.
ارتقای رتبه ایران در دو سال اخیر
گزارش جدید سازمان بین‌المللی شفافیت رتبه ایران
نسبت به سال قبل را تاحد قابل ملاحظه‌اي افزایش داده است. در گزارش سال قبل ایران
رتبه 146 را در میان 178 کشور جهان کسب کرده بود، اما در گزارش جدید این سازمان
ایران با صعود 26 پله‌اي مواجه شده است و در رتبه 120 جهان در میان 183 کشور از
نظر ادراک فساد قرار گرفته است. نمره ایران در شاخص ادراک فساد نیز در این سال 7/2
اعلام شده است. ایران در گزارش سال قبل این سازمان نیز با ارتقای 22 پله‌اي در رده‌بندی
جهانی از نظر شاخص ادراک فساد مواجه شده و از رتبه 168 به 146 ارتقا یافته بود.
ایران دهم در منطقه
بر اساس این گزارش در بین کشورهای منطقه نیز قطر
با کسب نمره 2/7 در میان 183 کشور رتبه 22 را به خود اختصاص داده که البته در میان
کشورهای منطقه نیز در جایگاه اول قرار گرفته است. امارات و بحرین نیز با کسب نمره
8/6 و 1/5 در جایگاه دوم و سوم منطقه قرار گرفته‌اند. کشورهای عمان، کویت، اردن،
عربستان، ترکیه و مصر نیز در جایگاه چهارم تا نهم منطقه قرار دارند و ایران هم
رتبه دهم را به خود اختصاص داده است.
با مطالعه این گزارش به این نتیجه می رسیم که که
افغانستان در داشتن فساد در ادارات خود و همچنان تولید ، تورید و قاچاق مواد مخدر
تنها نیست ، اما این بدان معنی نیست که چون وجود فساد در اکثر کشور ها محرز است
بنا در افغانستان این یک امر عادی است، فساد چه کم و چه زیاد فساد است باید با آن
مبارزه کرد، مخصوصا در حال حاضر که کشور ما در قطار کشور های آلوده به فساد
برجستگی هم دارد . وجود فساد در دیگر کشور
ها نمی تواند مبارزه مارا علیه این پدیده شوم منتقی بسازد. بناء مبارزه علیه فساد
یک امر لازم و ضروری است . البته قبل از آن طرح و تدوین یک استراتیژی ، تا به
اصطلاح مشت ما در تاریکی نزده باشیم .
و همین طور در اکثر کشور های دنیا که نوشتن آن نیاز به تحقیق و تهیه یک گزارش
مفصل دارد.
و اما در نتیجه :
ما در راستای مبارزه با پدیده رشوت که باعث
انواع بینظمی و مفاسد در کشور ما گردیده ، و باعث شده تا مافیای زور و زمین و... هرکدام به اژدها های
آدمخوار مبدل شوند ، بصورت اختصار دو مطلب را پیشنهاد می نماییم:
1.
اصلاح سیستم کاری :
ایجاد قوانین و مقررات سالم میتواند از اساسی
ترین راه مبارزه با فساد اداری باشد ،
باید بپذیریم که در حال حاضر سیستم کاری در ادارات ما فاسد و فساد آور است .
2.
تامین مامورین موظف از لحاظ اقتصادی :
باید اذعان داشت که درشرایط فعلی عده ای از
مامورین دولت مجبوراند که دست طلب پیش
مراجعین خود دراز کنند . و این را هم نباید از نظر دور داشت که جمعی از بزرگان هم
اینک باخوردن پول های حرام جدا از اینکه به حرام عادت کرده اند ، اژدها گردیده اند.
اما وقتی سیستم درست بود، سیستم فاسد نبود ، به
مامور بهانه ء کمبود هزینه نبود ، دیگر
جلوگیری از فساد و محوفساد کاملأ کاری سهل و آسان خواهد بود. البته این دومورد خود
نیاز به یک استراتیژی دارد. که بحث آن مجزا از این مطلب باید باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر